De keuze tussen investeren in defensie of deelnemen aan oorlogsvoering is niet alleen een moreel dilemma, maar ook een diepgaande economische kwestie. De kosten van oorlog strekken zich uit verder dan het slagveld en beïnvloeden economieën door de vernietiging van infrastructuur, verstoring van handel en langdurige financiële lasten. Daarentegen dient strategische defensie-uitgaven als afschrikking voor conflicten, wat landen kan besparen van de steile kosten van oorlog en innovaties in technologie en geneeskunde kan bevorderen die de economie op verschillende manieren versterken.
Economische Kosten van Oorlog
De economische impact van oorlog is diepgaand negatief en verstrekkend. Oorlogen resulteren in aanzienlijke vernietiging van infrastructuur, schuldtoename en verstoring van economische activiteiten, wat leidt tot langdurige financiële uitdagingen voor de betrokken landen. De economische kosten van oorlogen in Europese landen zijn diepgaand, en beïnvloeden alles van infrastructuur tot de bredere economie. Het recente conflict in Oekraïne is een voorbeeld van deze kosten, die Europese economieën aanzienlijk verstoren, voornamelijk door verhoogde inflatie en handelsonderbrekingen die het economisch herstel van Europa dreigen te ontsporen (European Investment Bank, euronews.business).
De financiële last van oorlog strekt zich uit voorbij onmiddellijke vernietiging tot langdurige economische stagnatie en verhoogde armoede. Bijvoorbeeld, verstoringen in de energievoorziening door het conflict hebben geleid tot stijgende energieprijzen, wat inflatie verder aanwakkert in heel Europa (Europese Centrale Bank). De Europese Investeringsbank (EIB) benadrukte het risico van een verdiepte economische teruggang, met een potentiële toename van het aantal bedrijven dat in gebreke blijft en een stijging van de armoedecijfers in de regio (Europese Investeringsbank).
Investering in Defensie als Preventieve Maatregel
Gezien deze ernstige consequenties lijkt investeren in defensie als een preventieve maatregel een duurzamere strategie. Verhoogde defensie-uitgaven kunnen dienen als afschrikking voor potentiële conflicten en regio’s stabiliseren door paraatheid en veerkracht te tonen.
Historisch gezien is defensie-uitgaven een aanzienlijk onderdeel van overheidsbudgetten, vaak gerechtvaardigd niet alleen door de behoefte aan nationale veiligheid, maar ook door de economische stimulatie die het biedt. Investeren in defensie als middel voor afschrikking is aanzienlijk kosteneffectiever vergeleken met de economische last van oorlog. Het principe van afschrikking is gebaseerd op het handhaven van voldoende militaire capaciteiten om potentiële conflicten te voorkomen door een hoge kost op de agressor op te leggen, die eventuele mogelijke winsten uit oorlog overstijgt (Encyclopedia Britannica). Deze strategie helpt niet alleen de nationale veiligheid te bewaren, maar stabiliseert ook economische omstandigheden door de uitgebreide kosten geassocieerd met oorlogen te vermijden.
Defensie-investeringen kunnen de economie stimuleren door bedrijfsimpulsen, technologische vooruitgang, werkgelegenheidsschepping en betrokkenheid. Die Europese landen die deze realiteit hebben erkend, hebben hun defensiebudgetten aanzienlijk verhoogd als reactie op de huidige geopolitieke dreigingen. Bijvoorbeeld, Duitsland heeft zich ertoe verbonden zijn defensiebudget aanzienlijk te verhogen, met plannen voor een fonds van €100 miljard om zijn militaire capaciteiten te versterken (Bruegel). De Europese defensie-uitgaven worden verwacht aanzienlijk te stijgen, met schattingen die suggereren dat deze tot €800 miljard cumulatief kunnen toenemen tegen 2028 (McKinsey & Company).
Economische Voordelen van Defensie-uitgaven
Economisch gezien kunnen de voordelen van defensie-uitgaven worden gezien door directe, indirecte en geïnduceerde effecten. Bijvoorbeeld, in Canada hebben defensie-uitgaven aanzienlijk bijgedragen aan zowel het BBP als de werkgelegenheidsschepping. De multipliers van deze uitgaven suggereren dat de economische outputs zich uitstrekken voorbij de initiële uitgaven, waardoor aanvullende economische activiteit wordt gecreëerd die verdere werkgelegenheid en inkomensgeneratie ondersteunt (Canadian Global Affairs Institute).
Defensie-uitgaven hebben historisch gezien technologische innovatie aangedreven, wat zich vertaalt in bredere economische en maatschappelijke voordelen. Europa heeft bijvoorbeeld het Europese Defensiefonds (EDF) opgericht om coöperatieve investeringen in defensie-innovatie te bevorderen, zich richtend op gebieden zoals cyberverdediging, ruimte en onbemande systemen. Dit fonds beoogt ongeveer €8 miljard te verdelen tegen 2027 om technologische vooruitgang door de EU te stimuleren (Intereconomics).
Defensie-uitgaven omvatten vaak substantiële investeringen in onderzoek en ontwikkeling, wat kan leiden tot innovaties die overlopen naar de civiele sector, de capaciteiten in geneeskunde en andere kritieke gebieden verbeteren (Bruegel).
Bovendien helpen defensie-uitgaven banen te behouden en te creëren, van productie tot high-tech sectoren, en spelen dus een cruciale rol in economisch herstel en groei. De strategie strekt zich uit voorbij alleen voorbereiding op mogelijke conflicten; het omvat de voorbereiding van de economie voor een high-tech toekomst, onderstreept door de drang naar innovaties zoals AI en cybersecurity binnen de defensiesector (McKinsey & Company).
Defensie en Economische Stabiliteit
Deze investeringen moeten echter in evenwicht worden gebracht met de realiteiten van inflatie en andere economische druk, die de werkelijke waarde van de toegewezen fondsen kunnen verminderen. Daarom onderzoeken Europese landen strategieën om de efficiëntie van hun defensie-uitgaven te maximaliseren, zoals het verhogen van samenwerking om kosten te verlagen, focussen op prioritaire capaciteitslacunes en investeren in geavanceerde technologieën die in de toekomst de defensiesector kunnen leiden (McKinsey & Company).
De Juiste Balans en Gezamenlijke Aanpak
In de context van België dient investering in defensie als een katalysator voor economische diversificatie en veerkracht. De benadering van België voor defensie-uitgaven heeft aanzienlijke implicaties voor zowel de nationale veiligheid als de economische prestaties. In 2023 besteedde België slechts 1,1% van het BBP aan defensie, wat ruim onder het NAVO-doel van 2% ligt. Hiermee staat België onder de laagste uitgevers in de NAVO-alliantie, enkel voor op Luxemburg (Belga News Agency).
De Belgische defensie-industrie, bestaande uit een netwerk van bekwame professionals en gespecialiseerde ondernemingen, heeft het potentieel om niet alleen technologische vooruitgang te stimuleren maar ook exportgerichte groei. Door strategische partnerschappen aan te gaan met internationale collaborateurs en zijn expertise in niche defensiecapaciteiten te benutten, kan België zich positioneren als een competitieve speler op de wereldwijde defensiemarkt, waardoor het zijn economische fundamenten versterkt en duurzame wegen voor welvaart creëert.
De investering van België in defensie kan een aanzienlijke impact hebben op de economie van het land en verschillende kansen voor werkgelegenheid, nieuwe bedrijven en technologisch onderzoek creëren. Echter, de aanpak mag niet beperkt blijven tot één land maar moet op Europees niveau zijn, met een gedeelde en uitgelijnde strategie.
Het Belgische Ministerie van Defensie (MOD) heeft een extra miljard euro toegewezen om de kortetermijnoperationele capaciteit van het leger te versterken, met plannen om te investeren in gebieden zoals munitievoorraden, beschermende uitrusting, antitankwapens, beschermde voertuigen en communicatiesystemen. Bovendien is het MOD van plan om 100 miljoen dollar te investeren in de bouw van nieuwe, energiezuinige en ecologisch verantwoorde kazernes, waarschijnlijk in Charleroi en Oost-Vlaanderen. Deze investering wordt verwacht toegewezen te worden aan personeel, uitrusting, munitie, engineering en cybersecurity, met een belangrijke rol voor Belgische bedrijven in het leveren van defensieapparatuur en -diensten (The International Trade Administration).
Buitenlandse investeringen hebben historisch gezien een belangrijke rol gespeeld in de Belgische economische groei, vooral in de uitbreiding van lichte industriële en petrochemische industrieën. Het vestigen van de hoofdkwartieren van de Europese Unie en NAVO in Brussel heeft bijgedragen aan de snelle uitbreiding van lichte industrie in de meeste delen van Vlaanderen, vooral langs een corridor tussen Brussel en Antwerpen. Bovendien is de Belgische economie onlosmakelijk verbonden met die van Europa, aangezien het land lid is van verschillende supranationale organisaties, waaronder de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie (BLEU), de Benelux Economische Unie en de EU. De overheid heeft ook subsidies en stimulansen aangeboden om investeringen in Wallonië te bevorderen, gericht op het aanpakken van regionale verschillen in investeringen en economische ontwikkeling (Britannica).
Investeringen in defensie en veiligheid hebben het potentieel om werkgelegenheidskansen te creëren, de groei van nieuwe bedrijven te stimuleren en technologisch onderzoek te bevorderen. Investeringen in defensieapparatuur en infrastructuur, samen met de betrokkenheid van Belgische bedrijven bij het leveren van defensiegerelateerde producten en diensten, kunnen bijdragen aan werkgelegenheid en economische groei. Bovendien zal de focus op energiezuinige en ecologisch verantwoorde infrastructuurconstructie waarschijnlijk kansen creëren voor bedrijven in de bouw- en engineeringsectoren, waardoor verder wordt bijgedragen aan economische ontwikkeling (The International Trade Administration).
Nawoord
Hoewel de noodzaak van investeringen in defensie duidelijk is voor het handhaven van nationale veiligheid en het voorkomen van de kostbare gevolgen van oorlog, moet dit zorgvuldig in evenwicht worden gebracht met de bredere economische en sociale behoeften van het land. De lessen uit historische conflicten en economische analyses suggereren dat preventieve defensie-uitgaven, indien wijs beheerd, niet alleen nationale belangen beschermen, maar ook economische stabiliteit en groei ondersteunen.
België’s investering in defensie heeft het potentieel om zijn nationale veiligheid te versterken, economische groei te stimuleren, banen te creëren en technologische innovatie te bevorderen. De toewijzing van middelen aan defensie- en veiligheidsinitiatieven, samen met de betrokkenheid van Belgische bedrijven bij het leveren van defensiegerelateerde producten en diensten, kan een aanzienlijke impact hebben op de economie van het land en zijn verschillende regio’s.
#TeamMarta
Referenties:
- Encyclopedia Britannica. Defense economics
- European Investment Bank. New report: The impact of the war on Europe’s economic recovery
- euronews.business. As cost of living soars, why is war in Ukraine hitting Europe’s economy so hard?
- European Central Bank. One year since Russia’s invasion of Ukraine – the effects on euro area inflation
- Bruegel. The economic policy consequences of the war
- McKinsey Insights. Invasion of Ukraine: Implications for European defense spending
- McKinsey Insights. The future of European defense and security
- Belga News Agency. Belgium ranks second-lowest in NATO defense spending for 2023
- The International Trade Administration, U.S. Department of Commerce. Belgium – Country Commercial Guide – Defence
- Britannica. Economy of Belgium
- Canadian Global Affairs Institute. Economic Benefits of Defence Spending
