Een recente wet die in Hongarije is aangenomen, dreigt duizenden Oekraïense vluchtelingen uit hun staatssubsidieerde huisvesting te verdrijven. Deze maatregel heeft aanzienlijke bezorgdheid gewekt over de schending van mensenrechten en de waarden van de Europese Unie. Het besluit van Hongarije, dat voornamelijk vluchtelingen uit het westen van Oekraïne treft, heeft kritiek uitgelokt van internationale organisaties zoals de UNHCR en mensenrechtenactivisten. De wet, ondertekend in juni 2024 door premier Viktor Orban, heeft velen doen twijfelen aan Hongarije’s inzet voor zijn EU-verplichtingen op het gebied van vluchtelingenbescherming en non-discriminatie.
De Nieuwe Wet en de Gevolgen
Sinds augustus 2024 heeft de Hongaarse regering haar ondersteuningsbeleid voor vluchtelingen herzien, waarbij staatssubsidieerde huisvesting alleen wordt aangeboden aan degenen die vluchten uit 13 Oekraïense regio’s die het beschouwt als direct getroffen door de aanhoudende oorlog met Rusland. Vluchtelingen uit andere delen van Oekraïne, zoals Transkarpatië in het westen, komen niet langer in aanmerking voor deze hulp.
De gevolgen van de wet zijn verstrekkend, waarbij naar schatting 2.000 tot 3.000 Oekraïners direct het risico lopen hun huisvesting te verliezen. Veel van deze mensen zijn Roma-vrouwen en -kinderen, een bijzonder kwetsbare groep die al met aanzienlijke marginalisatie wordt geconfronteerd. De wet laat hen met weinig alternatieven achter, aangezien Hongarije geen adequate vervangingsmogelijkheden heeft geboden voor staatssubsidieerde huisvesting. Hierdoor lopen duizenden mensen het risico dakloos te worden en verder te worden ontheemd binnen Hongarije.
Schending van Europese en Mensenrechten
Dit beleidswijziging is in strijd met de beginselen van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie, die gelijke toegang tot huisvesting en sociale diensten garandeert voor alle vluchtelingen die vluchten voor gewapend conflict. Door deze bescherming te beperken op basis van geografische herkomst, lijkt Hongarije de richtlijn te schenden, die voorschrijft dat alle Oekraïense vluchtelingen gelijk moeten worden behandeld, ongeacht hun regio van herkomst.
Mensenrechtenorganisaties hebben hun bezorgdheid geuit dat het beleid van Hongarije niet alleen de rechten van Oekraïense vluchtelingen ondermijnt, maar ook de Europese waarden van solidariteit en bescherming van menselijke waardigheid. De UNHCR heeft haar bezorgdheid geuit en dringt er bij de Hongaarse regering op aan de wet te heroverwegen en ervoor te zorgen dat alle vluchtelingen eerlijk worden behandeld.
Bovendien volgt deze ontwikkeling op de voortdurende geschillen tussen Hongarije en de Europese Unie over de schendingen van de rechtsstaat. In de afgelopen jaren heeft Hongarije kritiek en sancties ondervonden van de EU vanwege zijn steeds autoritairder wordende beleid en het niet naleven van democratische beginselen. De nieuwe vluchtelingenwet lijkt een vergelijkbare trend te volgen, waardoor Hongarije verder geïsoleerd raakt van zijn Europese partners en zijn reputatie binnen de internationale gemeenschap schade oploopt.
Mensenrechtenschendingen en Discriminatoire Praktijken
De situatie is bijzonder ernstig voor de Roma-vluchtelingen uit Oekraïne, die al te maken hebben met systematische discriminatie in heel Europa. Er zijn meldingen dat veel Roma die uit Transkarpatië vluchten te maken krijgen met toenemende vooroordelen in Hongarije, wat nog verergerd wordt door deze nieuwe wetgeving. Vluchtelingenrechtenorganisaties vrezen dat deze wet bestaande ongelijkheden zal versterken, met name in de toegang tot huisvesting en essentiële diensten, wat etnische minderheden onevenredig zal treffen.
Door de steun in te trekken van een aanzienlijk deel van de Oekraïense vluchtelingen, schendt Hongarije mogelijk hun mensenrechten volgens het internationale recht. Artikel 14 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, waar Hongarije een ondertekenaar van is, stelt dat iedereen het recht heeft om asiel te zoeken tegen vervolging. Toch lijken de restrictieve beleidsmaatregelen van Hongarije in strijd te zijn met dit beginsel.
Gevolgen voor de Integratie van Vluchtelingen
Het abrupte intrekken van huisvestingssubsidies kan de vooruitgang die veel vluchtelingen hebben geboekt bij hun integratie in de Hongaarse samenleving tenietdoen. Voor degenen die hun leven opnieuw hadden opgebouwd, werk hadden gevonden en hun kinderen op scholen hadden ingeschreven, kan het verlies van huisvesting leiden tot hernieuwde instabiliteit en isolatie. De sociale impact van de wet zal waarschijnlijk aanzienlijk zijn, aangezien veel vluchtelingen niet de financiële middelen hebben om zonder staatssteun privéhuisvesting te vinden.
De toename van dakloosheid, baanverlies en onderbroken onderwijs voor kinderen kan niet alleen de vluchtelingen treffen, maar ook de sociale systemen en de gemeenschapscohesie in Hongarije onder druk zetten. Internationale waarnemers roepen de Hongaarse regering op om een meer compassievolle en consistente aanpak te volgen die in overeenstemming is met haar verplichtingen krachtens de EU-wetgeving en mensenrechtenverdragen.
Nawoord
De recente wetswijziging van Hongarije die de toegang tot staatssubsidieerde huisvesting voor Oekraïense vluchtelingen beperkt, heeft een bredere discussie aangewakkerd over de inzet van het land om mensenrechten en Europese waarden te respecteren. Hoewel de Hongaarse regering het beleid verdedigt als noodzakelijk gezien de langdurige aard van het conflict, heeft de wet kritiek gekregen van mensenrechtenorganisaties, de UNHCR en de internationale gemeenschap.
Deze stap kan een gevaarlijk precedent scheppen binnen de Europese Unie en een terugtrekking signaleren uit de gedeelde verantwoordelijkheid voor de bescherming van vluchtelingen. Naarmate de situatie zich verder ontwikkelt, blijft het cruciaal dat de EU en andere internationale organen Hongarije ter verantwoording roepen voor zijn wettelijke en morele verplichtingen jegens vluchtelingen, om ervoor te zorgen dat de meest kwetsbaren niet aan hun lot worden overgelaten.
#TeamMarta
Referenties:
- Euronews. Ukrainian refugees face homelessness after Hungarian asylum rule change
- UNHCR Hungary. UNHCR concerned by Hungary’s legislative changes impacting Ukrainian refugee housing
- Evrim Ağacı. THE PINNACLE GAZETTE. Hungary’s Law Threatens Ukrainian Refugees Housing
- Human Rights Watch. World Report 2024: Hungary
